Moved Permanently

ETİD raporuna göre yurt dışı merkezli pazaryerleri, 2025’te Türkiye ekonomisinde 500 milyar TL’lik katma değer kaybına yol açabilir. Hem istihdam hem veri güvenliği tehlikede.

Türkiye perakende ekosistemi hızlı büyümesini sürdürürken, yurt dışında yerleşik pazaryerlerinin (YYP) kontrolsüz büyümesi ciddi bir ekonomik ve stratejik risk oluşturuyor. Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) ve Dogma Alares’in hazırladığı rapor, bu platformların 2024’te 43 milyar TL’lik satış hacmine ulaştığını, ancak yerli üretim, istihdam ve vergi kaybı dahil hesaplandığında 280 milyar TL’lik katma değer kaybı yarattığını ortaya koyuyor.

2025’te 500 milyar TL’yi aşacak

Rapora göre YYP’nin Türkiye’deki işlem hacmi 2025’te 75 milyar TL’yi aşacak. ETİD Başkanı Hakan Çevikoğlu, bu durumun yaklaşık 500 milyar TL’lik katma değer kaybı anlamına geldiğini belirterek, ‘Bu iş modeli Türkiye’deki istihdamı, vergi sistemini ve üretimi dışlayarak kazanç elde ediyor. Düzenlemeler yapılmazsa, ülke orta ve uzun vadede üretim gücünü ve dijital egemenliğini kaybedebilir’ dedi.

Cari açığın yüzde 14’üne denk geliyor

2024’te 1,3 milyar dolar seviyesinde olduğu hesaplanan YYP işlem hacmi, Türkiye’nin aynı yıl 9,97 milyar dolar olan cari işlemler açığının yüzde 14’üne karşılık geliyor. Raporda, bu platformların gümrük süreçleri, veri işleme ve denetim açısından yurtiçindeki e-ticaret şirketleriyle eşit şartlarda olmadığının altı çizildi.

KOBİ’ler baskı altında

Türkiye’de işletmelerin yüzde 99,7’sini oluşturan KOBİ’ler, ihracatın yüzde 55’ini ve istihdamın yüzde 70’ini sağlıyor. YYP ise tedarik, pazarlama ve veri işlemenin büyük bölümünü yurt dışında yaptığı için bu işletmelerin büyümesini engelliyor. Çevikoğlu, ‘Yerli üretici özellikle tekstil sektöründe zarar görüyor, katma değer yurtdışına transfer ediliyor’ diye konuştu.

Denetimsiz ürünler tüketici sağlığını tehdit ediyor

YYP üzerinden gelen ürünlerin TAREKS gibi ürün güvenlik sistemlerine tabi olmadığına dikkat çeken rapor, çocuk oyuncaklarındaki fitalat gibi zararlı maddelerin kontrolsüz şekilde ülkeye girdiğini belirtiyor. Ayrıca yanıltıcı fiyat reklamları ve kişisel verilerin yurtdışına aktarılması da hem tüketici güvenliğini hem ekonomik bağımsızlığı zedeliyor.

ETİD’in çözüm önerileri

YYP’nin Türkiye’de faaliyet gösterebilmesi için vergi, denetim ve veri işlem koşullarında yerli pazaryerleriyle eşitlenmesi

Ürün denetimlerinin ve tüketici güvenliği standartlarının artırılması

Gümrük süreçlerinin sıkılaştırılması ve veri işlemenin Türkiye’de yapılması

Yerli platformlar ile KOBİ’lerin desteklenmesi

Bilinçli tüketim kültürünün teşvik edilmesi

Rakamlarla risk tablosu

43 milyar TL: YYP’nin 2024 Türkiye satış hacmi (yaklaşık 1,3 milyar USD)

280 milyar TL: 2024’teki katma değer kaybı

20 milyon: Türkiye’deki mobil indirme sayısı (2024’ün en çok indirilen uygulaması)

9,3 milyon: Tahmini aktif kullanıcı sayısı – Türkiye’de satış yapan en büyük 3. pazaryeri

2,08 milyon ton CO₂: Hava taşımacılığı kaynaklı yıllık karbon salınımı (450 bin aracın yıllık salınımına eşdeğer)